دوپینگ
دوپینگ
مصرف مواد محرک به منظور افزایش قابلیت های انسان موضوع جدیدی نیست و از قدیم الایام نژادهای مختلف به طرق گوناگون از دوپینگ استفاده می نمودند. یونانیان باستان از دانه Sea Same و هندیان از برگهای کاکائو به منظور دوپینگ استفاده می نمودند. امروز نیز داروهای متفاوتی به منظور فوق استفاده می شود. در سال 1960 (المپیک رم) دوچرخه سوار دانمارکی در اثر مصرف داروهای محرک درگذشت در سال 1968 بسکتبالیست فرانسوی به خاطر مصرف آنفتامین درگذشت و در سال 1967 دوچرخه سوار فرانسوی و انگلیسی بعد از مصرف مواد فوق درگذشتند. جهت کنترل استفاده از داروهای محرک کمیته ای در بازیهای المپیک شروع به کار کرد که نام کمیته مزبور کمیته طبی المپیک بود و در سال 1967 تاسیس شد .
دوپینگ چیست؟
هر عامل مادی که بتواند یک نیروی کاذب (به معنای فوق توانائیهای مورد انتظار و عادی) در بدن ایجاد نماید دوپینگ نامیده می شود. البته دوپینگ به دو صورت مادی و روانی وجود دارد. در قسمت روانی از روانپزشک استفاده نموده تا بدین وسیله روحیه ورزشکاران را دریک سطح قابل قبول با حذف جریان اضطراب و نگرانی حفظ کرد. بطور کلی هر وقت صحبت از دوپینگ می شود ممکن است افراد تنها به داروها فکر کنند درصورتیکه علاوه بر داروها مواردی از قبیل گرم کردن، اکسیژن اضافی، ویتامین، ماساژ، مواد غذایی و ... جزء دوپینگ محسوب می شوند اما به علت آنکه راندمان افزایش کار منتج از کاربرد موارد مذکر ضایعات و صدمات جسمانی را همانند داروها ندارد استفاده از آنها مجاز شناخته می شود. حتی موسیقی می تواند باعث تقویت روحیه یک ورزشکار و ایجاد شرایط روحی مناسب را برای او بکند و فاکتورهای مخرب دیگر را حذف بکند البته اگر به جا و تناسب مورد اشاره قرار بگیرد .
شناخت افراد دوپینگ کرده
امروزه برای شناخت افراد دوپینگ کرده از تکنیکهای متفاوتی استفاده می شود که متداولترین آن تست روی ادرار ورزشکاران می باشد که بعد از مسابقه از آنان گرفته می شود. در اثر مصرف بعضی از داروها PH خون حالت اسیدی پیا می کند و ادرار شخص نیز دارای اسید فراوان می شود. از طریق فوق به خوبی می توان فهمید که شخص از داروهای انرژی زا استفاده کرده است یا نه، بخصوص اگر فرد آر- دی انفتامین استعمال نموده باشد. ولی اگر فرد استروئید استعمال نماید به سختی می توان تشخیص داد. ممکن است مصرف استروئید در زمان مسابقه صورت نگیرد. در مورد استروئید کمیته المپیک به این نتیجه رسیده که از تغییر وزن افراد می توان دریافت که افراد داروهای محرک استفاده کرده اند یا نه، به همین دلیل است که گاهی پس از پایان مسابقات مدال طلای قهرمانی از او گرفته می شود و در اختیار قهرمان دیگر قرار می گیرد
دوپینگ در ورزش چیست و یعنی چه؟
دوپینگ می تواند باعث مرگ شود
دو پینگ (Doping) در ورزش، به استفاده از مواد و داروهایی گفته می شود که این داروها نیرو و کارایی انسان را تا حد بالایی افزایش می دهد، و مصرف آنها توسط سازمانهای مجری و ناظر رقابتهای ورزشی ممنوع شده است.
البته این تعریف مشخص میکند که مصرف تمام مواد نیرو دهنده نمی تواند جزو مصارف دوپینگی به حساب رود، عموما" داروها ومواد دوپینگی، مواردی هستند که سازمانهای اجرا کننده رقابتهای ورزشی مصرف آنها را ممنوع کرده است. پس بدین صورت مصرف مواد و دارهای نیروزای غیرمجاز را می توان دوپینگ نامید.
مرگ و دوپینگ
بالا بردن نیرو و استفامت بدن به حد غیر عادی می تواند حتی شرایط حیاتی بدن را تا حد مرگ تهدید کند.
در
سال 1886 یک دوچرخه سوار به علت مصرف داروی دوپینگی جان خود را از دست
داد. نمونه های دیگری نیز از موارد مرگی نیز حتی تا سالهای گذشته در
کشورهای مختلف دیده شده است.
ورزشکاری که دوپینگ می کند در حقیقت خود را در ریسک حیاتی قرار می دهد.
علل مخالفت با دوپینگ
اصولاً چرا علی رغم آنکه دوپینگ با افزایش کارآیی ورزشکاران همراه است با آن مخالفت میشود؟
مبارزه بر علیه دوپینگ بر سه اصل استور است:
احترام به اخلاق پزشکی و ورزشی
محافظت از سلامت ورزشکاران
فراهم آوردن محیطی برابر برای تمامی ورزشکاران
داروهای دوپینگی
چه طبقاتی از داروها جزو موارد دوپینگ محسوب میشوند؟
این داروها معمولاً در پنج گروه دارویی طبقه بندی می شوند:
الف)داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی:از این رده میتوان آمفتامین،کوکائین،افدرین،پسودو افدرین،فلیل پروپانولامین و ...را نام برد.
ب)داروهای مخدر :از این داروها میتوان از هروئین،مورفین،متادون و ... نام برد.
ج)استروئیدهای آنابولیک :داروهایی نظیر ناندرولون،تستوسترون،اکسی متولون،استانوزولول و ... در این گروه جای میگیرند.
د)داروهای ادرارآور:در این گروه میتوان از فوروسماید،تیازید،اسپیرونالاکتون و ... نام برد.
ه)هورمونهای پپتیدی وگلیکوپروتئینی و آنالوگهای آنها:داروهایی مثل هورمون رشد اریتروپویتین و ... در این دسته جای میگیرند.
با این حال برخی از داروها نیز موجودند که مصرف آنها تا حد
خاصی بلامانع است ولی استفاده بیش از حد مجاز آنها دوپینگ تلقی می شود.از
این میان می توان از الکل،ماری جوآنا(حشیش)،داروهای بیحس کننده
موضعی،کورتیکوستروئیدها و بتابلوکرها نام برد.
قوانین و مجازاتهای دوپینگ
در صورت استفاده از استروئیدهای آنابولیک،داروهای ادرارآور،
هورمونهای پپتیدی وگلیکوپروتئینی و آنالوگهای آنها یا دستکاری فیزیکی،
شیمیایی یا دارویی ادرار محرومیت های زیر اعمال میگردد:
در اولین ارتکاب جرم:4-2 سال تعلیق
در دومین ارتکاب جرم: تعلیق مادام العمر
در صورت استفاده از مواد و روشهای غیر مجاز بجز مواردی که در بالا ذکر شد:
در اولین ارتکاب جرم به مدت3-6 ماه
در دومین بار به مدت 2سال
در سومین ارتکاب به صورت مادام العمر محروم می شود.
به
هنگام استفاده از مواد محدود شده حکم محرومیت بر حسب مورد صادر خواهد
شد.در نهایت فدراسیون ملی هر کشور مسوول شرکت سالم و عاری از دوپینگ
ورزشکاران در مسابقات است.به همین جهت در صورت احراز دوپینگ توسط ورزشکار
مجازاتها و جریمه هایی نیز برای فدراسیون مربوطه در نظر گرفته می شود.
در دوران محرومیت ورزشکار:
صلاحیت انتخاب برای مسابقه در هیچکدام از مسابقات بین
المللی به رسمیت شناخته شده و یا هر مسابقه ای که تحت نظارت فدراسیون ملی
باشد را ندارد.
محروم از شرکت در سمینار یا همایش است.
صلاحیت انتخاب بازی یا هر موقعیت شغلی نظیر داوری،مربیگری،مسئولیت،ریاست،مشاوره و... را ندارد.
هرگونه ترفیع،مدال،عناوین و مقامهایی که در هنگام یا پس از تاریخ دوپینگ کسب کرده است از وی سلب خواهد شد.
هر
ورزشکار،مربی،داور،رئیس،مشاور یا هر شخصی که در رابطه با مواد ممنوعه یا
روشهای ممنوعه مجرم شناخته شود،در همان اولین ارتکاب جرم به طور مادام
العمر محروم میگردد.
روش انتخاب ورزشکاران برای آزمایش دوپینگ
در مسابقات بین المللی بر چه مبنایی جهت آزمایش دوپینگ انتخاب می شوند؟
روش
انتخاب ورزشکاران برای انجام آزمایش،مطابق با قوانین جاری کنترل دوپینگ در
هر رویداد ورزشی است.در بازیهای المپیک بطور معمول مقامهای اول تا چهارم
در هر رشته،به علاوه یک یا چند نفر که به صورت اتفاقی انتخاب میگردند،برای
تست در نظر گرفته می شوند.دررشته های ورزشی رکوردی نظیر دو ومیدانی،وزنه
برداری،شنا،نتیجه منفی آزمون برای ثبت رکورد ورزشکاران الزامی است.بنابراین
در هر مکان و در هر زمانی این احتمال وجود دارد که هر ورزشکار برای آزمایش
دوپینگ انتخاب شود.هر چند که در آن مسابقه موفقیتی کسب نکرده باشد.
دوپینگ با داروهای معمولی
آیا دوپینگ تنها از طریق تزریق داروهای پیچیده و یا کمیاب صورت می گیرد؟
خیر،بسیاری
از داروها و فراوردههای ساده ای که حتی نیاز به نسخه پزشک ندارد(نظیر
داروهای ضدسرفه،ضدسرماخوردگی و...)ممکن است حاوی موادی باشد تست دوپینگ را
مثبت نماید.به همین جهت قبل از مصرف هر گونه دارو توسط ورزشکار باید با
پزشک مشورت شود.
عوارض
از عواض جانبی
استروئیدهای آنابولیک (نظیر تستوسترون،ناندرولون و ...)که گاهی توسط
ورزشکاران مورد سوءاستفاده قرار میگیرد چه میدانید؟
این داروها
دارای عوارض جانبی بسیاری هستند که برخی از آنها برگشت پذیر و بعضی دیگر
غیرقابل برگشت می باشند از جمله میتوان موارد ذیل را نام برد
الف)عوارض
قلبی و عروقی:احتباس آب و نمک،افزایش حجم خون،ازدیاد فشار خون،افزایش چربی
های خون،بی نظمی ریتم قلب،تغییر ابعاد قلب،انفارکتوس فلبی و سکته مغزی
ب)عوارض کبدی:اختلال کبدی،اختلال در عملکرد کبدی،افزایش آنزیم های کبدی،یرقان و سرطان کبد.
ج)عوارض
جانبی خاص مردان:کاهش تعداد اسپرم ها،تحلیل رفتن بیضه ها،عقیمی،بزرگ شدن
پستان ها،احساس دفع فوری و مکرر ادرار،کاهش توانایی جنسی.
د) عوارض جانبی خاص زنان:اختلال در قاعدگی،هیرسوتیسم(رشد زیاد مو در نواحی غیر طبیعی مثلاً در صورت خانم ها)،تاسی،کلفت شدن صدا،تحلیل پستانها،سرکوب شیردهی،پوست چرب و آکنه.
ه)عوارض جانبی در پسران نابالغ:بسته شدن زودرس غضروف های رشد و توقف رشد قدی،رشد غیرطبیعی مو،تیرگی پوست
و)عوارض
روانی:افسردگی،هیجان بیش از حد،پرخاشگری،بی ثباتی عاطفی،حالت تهاجمی و
خشونت،بی خوابی،اضطراب،اختلالات شخصیت و وابستگی روانی به دارو.
دلیل استفاده از داروهای ادرار آور در ورزشکاران
به
سه دلیل نخست آنکه این داروها ممکن است در کاهش سریع وزن و رسیدن به رده
وزنی مورد نظر موثر باشند،این امر به ویژه در رشته های ورزشی مانند
کشتی،وزنه برداری،بوکس که در رده های وزنی خاصی انجام میگیرند،صدق میکند.
ثانیاً
دیورتیکها ممکن است برای رفع احتباس مایع ناشی از مصرف استروئیدهای
آنابولیک بکار روند.این امر احتمالاً در ورزشکاران پرورش اندام که می
خواهند هر چه بیشتر عضلانی بنظر برسند،سودمند است.
ثالثاً ورزشکاران
ممکن است از دیورتیکها استفاده کنند تا میزان دفع ادرار را تغییر دهند و
باعث تغییر غلظت داروهای غیرمجاز در ادرار شوند.بدین ترتیب ورزشکاری که
برای آزمون دارویی انتخاب شده سعی میکند تا حجم ادرارش را بالا برده و
داروهای دوپینگ یا متابونیتهای آنها را در ادرار رقیق نماید.
البته نشان داده شده است که این تقلب احتمالاً موثر نیست.
دوپینگ خونی
دوپینگ خونی چیست و در چه ورزش هایی استفاده می شود؟
تزریق
خون به یک فرد با سطح طبیعی گلبول قروز در جهت افزایش هموگلوبین را دوپینگ
خونی می گویند.هدف از این کار افزایش توانایی حمل اکسیژن در خون و
بنابراین افزایش قدرت استقامتی آن شخص میشود.انتقال خون میتواند از یک
دهنده با گروه خونی مشابه و سازگار (انتقال همسان)انجام شود و یا تزریق
مجدد خون فرد به خودش بعد از یک دوره ذخیره صورت گیرد(انتقال از خود)بدین
ترتیب افزایش ناکهانی توده گلبولهای قرمز با انتقال گلبولها به فرد موجب
افزایش توان هوازی حداکثر و آمادگی جسمانی هوازی یم گردد.با توجه به اینکه
دوپینگ خونی مقاومت را افزایش می دهد استفاده از آن در ورزشهای استقامتی
مثل اسکی،دو ماراتن و دوچرخه سواری گزارش شده است.
نمونه گیری برای آزمایش دوپینگ
در آزمایشات دوپینگ نمونه گیری از بیمار به چه صورت است؟
در موارد معمول،آزمایش دوپینگ بر روی نمونه ادراری انجام
میشود.درصورت مثبت شدن نمونه ادرار،برای تایید نتیجه از تجزیه نمونه خون
استفاده میشود.در صورت شک به دوپینگ خونی و یا مصرف موادی که با آزمایش خون
بهتر قابل شناسایی هستند نمونه خونی از فرد گرفته خواهد شد.
دوپینگ با چای وقهوه و کوکاکولا
آیا مصرف چای،قهوه یا کوکاکولا می تواند باعث مثبت شدن تست دوپینگ شود؟
کافئین
یک ماده دارویی فعال است که در نوشیدنی های مرسوم نظیر چای،قهوه و
کوکاکولا وجود دارد.میان آن بسته به نوع نوشیدنی و نحوه تهییه آن متغیر
است.بر اساس یک پژوهش مصرف حدود 1000 میلیگرم کافئین می تواند سطح آنرا در
ادرار به حد غیر مجاز برساند.غلظت متوسط کافئین در چای و قهوه به ترتیب
80-50 و 150-80 میلیگرم می باشد.بنابراین می توان دریافت که با مصرف مفرط و
بیش از اندازه این نوشیدنیها ممکن است تست دوپینگ مثبت شود هر چند که در
حالت طبیعی این میزان مصرف نمیگردد.علاوه برای کافئین یکی از محتویات برخی
از داروها نظیر داروهای سرماخوردگی و میگرن است که البته میزان آن در هر
دور کمتر از 100 میلیگرم میباشد. کافئین دارای یک اثر تحریک مرکزی مشابه با
آمفتامین است که خستگی را تقلیل داده و تمرکز و هوشیاری را افزایش می دهد
ولی دورهای بالای آن میتواند باعث لرزش اندامها،اضطراب،بیخوابی و حالت
عصبانیت شود.
